مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در زمینه های مختلف علمی – زیستی (مانند کشاورزی – علوم پزشکی و دارویی و صنعت ) کاربردهای ارزشمند است که آثار خود را به طور مستقیم یا غیر مستقیم در زندگی روزمره انسان و در عرصه های گوناگون علمی ، پژوهشی ، اقتصادی ، صنعتی اجتماعی و فرهنگی ظاهر ساخته است.
شرکتهای دانش بنیان و محصو ت آنها به طور قطع مهره اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی به شمار می آیند اقتصادی که مقام معظم رهبری بارها آن را مطرح و امسال نیز بر اجرا و عملیاتی کردن آن تأکید کردند.
طی آخرین آمار از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی، در حال حاضر ۲ هزار و ۲۱۲ شرکت دانش بنیان وجود دارد که از این تعداد ۱۴۳۱ شرکت نوپا، ۵۲۷ شرکت تولید کننده کا و خدمات و ۱۳۴ شرکت صنعتی دارای فعالیت دانش بنیان هستند.
به این ترتیب می توان گفت که ۴۱ درصد از شرکت های دانش بنیان نوپا، ۴۱ درصد تولید کننده کا و خدمات و ۵ درصد از نوع شرکتهای صنعتی دارای فعالیت دانش بنیان هستند.
شرکت دانش بنیان «سیناژن»، اولین و بزرگترین شرکت دانش بنیان حوزه زیست فناوری در ایران است که از سال ۱۴۵۴ فعالیت خود را آغاز کرده و توانسته تا سال ۱۴۲۲ بیش از ۱ فراورده دارویی نوترکیب را وارد بازار کند. این شرکت، یکی از موفق ترین شرکت ها در میان شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه بیوتکنولوژی است.
داروی cinovex از جمله محصو ت این شرکت بوده جهت درمان بیماری MS که با ترین میزان واردات به کشور راداشت که خوشبختانه این شرکت خود اقدام به تولید این دارو نموده است . همچنین داروی Adalimumab که اخیرا به سبد تولید این شرکت اضافه شده و ارزشمندترین داروی آنتی بادی منو کلونال است وحاصل ترانسفکشن ژن درون سلول mammalian میباشد .
بنابراین مجموع داروهایی که توسط سیناژن و آریا ژن تولید میشود سالیانه ۴۷6 میلیون د ر صرفه جویی ارزی برای کشور داشته است .
همچنین، یک شرکت دانش بنیان با نام «ویستا ژن آنزیم» توانسته با استفاده از ایدههای زیست فناورانه به رفع مشک ت حوزههای مختلف از جمله صنعت، کشاورزی، پزشکی و محیط زیست بپردازد. این شرکت قادر است با بکارگیری ترکیبات دوستدار محیط زیست (
بیوکاتالیست ها به جای ترکیب های شیمیایی) مشک ت زیست محیطی را کاهش دهد.
۲ داروی «هرسپتین» و « فاکتور هشت» جزء داروهای ژنتیکی بوده که در شرکت های دانش بنیان فعال در حوزه بیوتکنولوژی به تولید رسیده اند. این دو دارو، در سال گذشته مجوز ورود به بازار را دریافت کردند.
«هرسبتین» دارویی علیه سرطان سینه است که به صورت مشترک توسط دو شرکت دانش بنیان « زیست فناوران کوثر» و « آریو ژن» به تولید رسیده است. شرکت دانش بنیان «زیست فناوران کوثر»، جزء شرکت های دانش بنیانی است که ع وه بر تولید دارو به تولید انواع کیت های تشخیصی هموفیلی، اخت ت کروموزومی، تعیین جنسیت با استفاده از STR پرداخته و
تا کنون هم موفق عمل کرده است.
همچنین شرکت «آریوژن زیست دارو»، با فلسفه در هم آمیختن هنر داروسازی و فناوری زیستی پایه گذاری شده است و می تواند ع وه بر تامین نیازهای داخلی و منطقه بخشی از نیازهای بازارهای اروپایی را نیز تامین کند.
«فاکتور هشت» داروی بیماری هموفیلی، نیز توسط شرکت «ثامن دارو» به تولید رسیده است.
شرکت زیست فناوری پیشگام در سال ۱۴۱۱ به عنوان مجموعه ای دانش محور و با هدف فعالیت در حوزه بیولوژی ملکولی، بیوتکنولوژی و ژنتیک تاسیس گردید. این شرکت در کنار فعالیت های تجاری، همواره توجه ویژه ای به گسترش فعایت های علمی، تحقیقاتی و تولیدی داشته است. این امر امکان ارایه خدمات و محصو تی برگرفته از آخرین یافته های علمی را در شرکت فراهم نموده است.در کنار بهره گیری از استاندارد های بین المللی در ارتقا کیفیت خدمات و محصو ت، ارایه آنها در کوتاه ترین زمان
علوم مالکو ر بیولوژی به شدت وابسته به تکنولوژی می باشند و از انجام آزمایشات ساده تا طرح های پیچیده چند رشته ای همگی نیاز به دستگاه های گران قیمت و روش های ماشینی پیشرفته دارند.سکانس و یا یافت توالی نوکلیٔوتیدها بخش جدایی ناپذیر و بسیار مهم درعلوم پایه مانند بیولوژی، بیوتکنولوژی، علوم اعصاب (نروساینس) مولکو ر و سلو ر، باکتری شناسی، ویروس شناسی و بسیاری دیگری از علوم مرتبط بوده و راه اندازی مرکز پیشرفته یافت توالی نوکلیٔوتیدی در کشور باعث سهولت انجام تحقیقات، به روز شدن مراکز علمی، تسریع و توسعه علوم پایه و انتقال تکنولوژی پیشرفته دنیا به کشور خواهد بود.
مرکز یافت توالی ژنتیکی با امکانات و تجهیزات گسترده و به روز دنیا خدمات متنوعی را در زمینه کشف توالی قطعه ای از ژن، تمام یک منطقه ژنومیک، گروهی از ژن های مرتبط (Targeted Sequencing) و یا تمام اگزون ها (Whole Exxon) و یا تمام ژنوم (Whole Genome) به آزمایشگاه ها و براتوارهای خصوصی و دولتی در سطح ایران و کشور های منطقه ارایٔه خواهد نمود. این مرکز همچنین خدمات غربالگری خون مادر برای دسترسی به DNA جنینی و تشخیص بیماری های مادر زادی را ارایٔه و انجام خواهد داد. ع وه بر ارایٔه خدمات به آزمایشگاه ها و مراکز تشخیصی و درمانی، خدمات بسیار پیشرفته سکانس اپی ژنتیک مانند Methyl DNA Sequencing و Chip Sequencing به مراکز علمی و دانشگاهی داخل و خارج از کشور ارایٔه خواهد گردید. اینگونه آزمایشات پیشرفته توان علمی مراکز دانشگاهی داخل کشور را ارتقاء خواهد بخشید. ع وه بر این مرکز قادر خواهد بود با دانشگاه ها و مراکزعلمی و پژوهشی برای انجام مطالعات گسترده بیماریها، ژن های مرتبط و سایر پروژه های تحقیقاتی انعقاد قرارداد نموده و امور مربوط به ژنومیک کشوری را اداره و خدمات رسانی شایسته نماید.آزمایشات تأییدی ژنتیک با روش سکانس سنگردر صورت درخواست پزشک و موسسه درمانی صورت خواهد گرفت. طراحی و ساخت اولیگونوکلیٔوتیدهای DNA جهت انجام آزمایشات تکمیلی در خانواده و اطرافیان فرد مبت به روش های کم هزینه تر نیاز مبرم بوده که در لیست خدمات مرکز پیشرفته یافت توالی لحاظ گردیده است. همچنین ساخت پرایمر و اولیگونوکلیٔوتیدهای RNA جهت مراکز علمی و دانشگاهی از دیگر خدمات این مرکز خواهد بود که مطمیٔناً متقاضیان بسیاری در مراکز رو به رشد علمی خواهد داشت. ارایٔه خدمات کشف توالی به مراکز علمی گیاه شناسی و جانور شناسی، جهت مطالعات گونه های گیاهی و جانوری، شناسایی نمونه های مقاوم به شرایٔط محیطی
شرکت دانش بنیان(بیان ژن پارس) در ایران سبب ایجاد سرعت فوق العاده و تسهیل اینگونه مطالعات گردیده و امکان مشارکت فعال دانشمندان ایرانی در تمامی مراحل تحقیقات اعم از جمع آوری نمونه، انجام مطالعات، انجام آزمایشات، پردازش داده ها و
تفسیر یافته ها را فراهم خواهد نمود و علوم مربوطه را بومی و ملی خواهد نمود.
. گفت و گویی با دکتر سیروس زینلی، ریٔیس فدراسیون انجمن بیوتکنولوژی آسیا و متخصص ژنتیک انسانی؛ فکر می کنم در دهه آینده رشد اقتصادی کشور مبتنی بر دانش بنیان، چشمگیر خواهد بود و بسیاری از اتفاقات باورنکردنی را در کشور شاهد خواهیم بود ولی هر چقدر این مسیر از نظر قوانین و مقررات و برنامه ها هموارتر شود در مقابل آن، باید سرمایه گذاری بیشتری انجام داد
ایران صادرات دارو به روسیه را دارد. یعنی الحمد به قابلیتی رسیده ایم که به کشورهای پیشرفته .انتقال تکنولوژی می دهیم یا دارو و محصو ت ایرانی را می فروشیم
یکی از حرکت هایی که نتیجه داده است بحث پیشگیری از بیماری های ژنتیک است. ما برای هر بیمار ژنتیک، هزینه های زیادی می کنیم ولی در مقابل، وقتی هر بیماری تشخیص داده می شود مقادیر زیادی صرفه جویی ارزی اتفاق می افتد و از آن طرف درد و آ م خانواده ها کاسته می شود
همین ا ن ما بشدت استقبال و ت ش می کنیم که شرکت های خارجی و کشورهای دیگر، در کشور ما سرمایه گذاری کنند. مسلماً بحث برد- برد است. کشور دیگر هم که در ایران سرمایه گذاری می کند برنده می شود و ما هم اگر کشور خارجی بیاید در ایران سرمایه گذاری کند، استفاده خواهیم کرد
گردآورنده👤:خانم عاطفه پاکنژاد
